تحلیل آرای قضایی مرتبط با مجازاتهای جایگزین حبس (با تأکید بر مجازات خدمات عمومی رایگان)
ابوالقاسم خدادی۱، حسین علی عطوف۲، محمد متین پارسا۳
۱- دانشگاه شاهد ، a.khodadi@gmail.com
۲- دانشگاه تربیت مدرس
۳- دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده:
قانونگذار ایران با تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 پارهای از مجازاتهای جامعهمحور را وارد ادبیات قانونی کشور نمود که اثربخش بودن آنها نیازمند فراهم آمدن بسترهای متنوع در سطوح مختلف تقنینی، قضایی و اجرایی است. مقالهی حاضر تلاش نموده است با ملاک قرار دادن دادنامههای مجازات های جایگزین حبس (تأکید بر مجازات خدمات عمومی رایگان) به عنوان واحد تحلیل، ضمانتاجراهای نوین کیفری را در بستر آرای قضایی بررسی نماید. در این راستا آرای صادره در سالهای 97-1396 در سراسر کشور، 450 رأی مرتبط استخراج شده و از این بین، 210 رأی به عنوان حجم نمونه به صورت تصادفی گزینش گردید. سپس این آرا بر اساس شاخصهای ماهوی و شکلی که حاصل برگزاری سه گروه تمرکزی با متخصصین این حوزه بودهاست، مورد تحلیل قرار گرفت. دادههای این تحلیل حاکی از این بوده است که اغلب نمونههای مورد بررسی دستکم در یکی از شاخصهای تعیینشده دچار نقصان بودهاند. به عنوان برآیند تحلیل صورت گرفته میتوان مدعی شد که مشکلات تابعی از فراهم نبودن بسترهای مورد نیاز از جمله عدم آموزش کافی و فرهنگسازی متناسب، تورم پروندهها نداشتن فرصت کافی جهت رسیدگی است. در نتیجه بدون فراهم شدن بسترهای لازم، وجود نقصان در شاخصهای مورد بررسی دور از انتظار نخواهد بود.
